Το λιβάνι έχει χρησιμοποιηθεί εδώ και αιώνες τόσο για τις πνευματικές όσο για τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Το λιβάνι μαζί με τον χρυσό και την σμύρνα αποτελούν τα πιο διάσημα χριστουγεννιάτικα δώρα στην ιστορία.
Σύμφωνα με τον ιστορικό Ηρόδοτο (5ος αιώνας π.Χ.) η προέλευση του λιβανιού εντοπίζεται στην αραβική χερσόνησο: «Η Αραβία είναι η μόνη περιοχή η οποία παράγει λιβάνι, μύρο, κάσσια και κανέλα. Τα δέντρα που παράγουν λιβάνι φρουρούνται από φτερωτά ερπετά μικρού μεγέθους και διαφόρων χρωμάτων».
Λιβάνι (στα Αραβικά lubban, λουμπάν, στα λατινικά olibanum) ονομάζεται η αρωματική ρητίνη που προέρχεται από τον κορμό του δένδρου Βοσβελία η ιερή (επιστημονική ονομασία: Boswellia sacra), που φύεται στο Ομάν και στην Υεμένη της Αραβικής Χερσονήσου, αλλά και στην Σομαλία (Βορειοανατολική Αφρική). Επειδή όταν καίγεται αναδύει άρωμα, έχει χρησιμοποιηθεί από τα παλαιότατα χρόνια για λατρευτικούς, αλλά και για κοσμικούς σκοπούς, ως βασικό συστατικό παρασκευής θυμιάματος.
Πρώτες αναφορές για το λιβάνι
Αναφέρεται από την Αγία Γραφή, στην Παλαιά Διαθήκη στην Έξοδο, στις οδηγίες του Κυρίου προς τον Μωυσή για την παρασκευή θυμιάματος.
Στο βιβλίο του Ησαΐα της Παλαιάς Διαθήκης αναφέρεται ως ιδιαίτερα πολύτιμο αγαθό, μαζί με τον χρυσό.
Αναφέρεται επίσης και στο βιβλίο Άσμα Ασμάτων μαζί με την σμύρνα, ως θυμίαμα.
Λιβάνι έχει βρεθεί στον τάφο του Αιγυπτίου Φαραώ Τουταγχαμών (1323 π.Χ.)
Θυμίαμα < αρχαία ελληνική θυμίαμα < θυμιάω / θυμιῶ < θύω
Σύμφωνα με ιστορικές πηγές, το λιβάνι παράγεται εδώ και 9.000 χρόνια και αποτελεί αντικείμενο σφοδρής εμπορικής διαμάχης ανά τους αιώνες. Στην ιστορία της γέννησης του Ιησού ήταν ένα από τα δώρα που προσέφεραν οι τρεις Μάγοι στο Βρέφος, για να τιμήσουν τον Βασιλέα των Βασιλέων.
Απαραίτητο το λιβάνι στην παρασκευή του θυμιάματος, χρησιμοποιήθηκε σε ανάμιξη με άλλα αρωματικά έλαια από τους αρχαίους Έλληνες, Ρωμαίους, Αιγύπτιους, Φοίνικες, Ασσύριους, Πέρσες και Βαβυλώνιους για τις θρησκευτικές τους τελετές. Λέγεται ότι έχουν καεί τόνοι λιβανιού για την δόξα τόσο του Βαβυλώνιου Θεού Βάαλ, όσο και του εκάστοτε Ρωμαίου αυτοκράτορα. Στους ναούς των Σουμερίων ο ευωδιαστός λευκός καπνός του λιβανιού αναδευόταν πριν από 4.500 χρόνια!
Ιστορικά, τα πρώτα προϊόντα με άρωμα λιβανιού ήταν ενυδατικές αλοιφές και κρέμες περιποίησης, καθώς και αρωματικές πούδρες και λάδια. Το αιθέριο έλαιο του λιβανιού έχει βαθιά αναγεννητικές ιδιότητες για το δέρμα. Σύμφωνα με τα αιγυπτιακά ιερογλυφικά, η χρήση του κάτω από τον καυτό αφρικάνικο ήλιο βοηθούσε το αφυδατωμένο δέρμα να ενυδατωθεί και εξαφάνιζε τις ρυτίδες. Όπως αναφέρει η Pharmaceutical Journal, το λιβάνι εθεωρείτο στην αρχαία Αίγυπτο ότι ήταν ο ιδρώτας των θεών. Εξ ου και το παράξενο έθιμο των αρχαίων Αιγυπτίων να χρησιμοποιούν κώνους από λίπος βοδιού καπνισμένο με αρωματικά, όπως το λιβάνι. Τα φορούσαν σαν μικρά στέμματα κάτω από περούκες κατά την διάρκεια του ζεστού απογεύματος, τα οποία έλιωναν, δημιουργώντας ρυάκια πάνω από τους γυμνούς ώμους και έτσι αποκαθιστούσαν το ηλιοκαμένο δέρμα.
To λιβάνι αποτέλεσε το θεμέλιο της παγκόσμιας σημερινής βιομηχανίας αρωμάτων. Το μοναδικό του άρωμα οφείλεται στα πτητικά έλαια που περιέχει σε αφθονία. Το λιβάνι σαν αιθέριο έλαιο έχει νότα μεσαία προς χαμηλή, δεν είναι τοξικό και δεν ερεθίζει το δέρμα. Η χρήση του απαγορεύεται στις εγκύους και στα παιδιά. Η λέξη perfume (άρωμα) προέρχεται από τη λατινική λέξη per fumum, που σημαίνει ‘δια μέσω καπνού’.
Παρόλα αυτά δεν ήταν μόνο μια ευχάριστη μυρωδιά, ή ένα προϊόν πολυτέλειας. Στην παραδοσιακή ιατρική πολλών λαών από την Περσία μέχρι την Κίνα, το λιβάνι θεωρούταν αποτελεσματικό κατά της πανούκλας και της λέπρας. Το αιθέριο έλαιο του λιβανιού εχρησιμοποιείτο σαν διουρητικό, εμμηναγωγό, τονωτικό και αντισηπτικό του ουροποιητικού συστήματος. Θεωρήθηκε κατάλληλο για να κρατά το σώμα αγνό και καθαρό. Για το δέρμα θεωρούταν από την αρχαιότητα κατάλληλο να καθαρίζει και απολυμαίνει μικρές κύστεις, φλεγμονές, να εξισορροπεί το λιπαρό και ακνεϊκό δέρμα.
Οι θεραπευτικές ιδιότητες του λιβανιού αποδίδονται στις αντισηπτικές, αντιοξειδωτικές, απολυμαντικές, στυπτικές, πεπτικές, διουρητικές, αποχρεμπτικές, ηρεμιστικές, αντικαταθλιπτικές, τονωτικές, επουλωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές του. Είναι μη τοξικό, μη ερεθιστικό και είναι ασφαλές για όλους τους τύπους δέρματος. Όσον αφορά την φαρμακευτική του χρήση, το λιβάνι χρησιμοποιείται χιλιάδες χρόνια για την θεραπεία χρόνιων φλεγμονών, προστατεύει τα νεφρά και το ήπαρ από ασθένειες και βλάβες, ανακουφίζει από τον πόνο και έχει αντικαρκινικές και χημειοπροστατευτικές ιδιότητες. Κατευναστικό για το νευρικό σύστημα, για το άγχος και την υπερένταση, χρησιμοποιήθηκε σαν ηρεμιστικό του αναπνευστικού συστήματος και επιβραδυντικό της αναπνοής. Έχει την ιδιότητα να ανακουφίζει από το άγχος και την κατάθλιψη, να εξισορροπεί τα συναισθήματα και να χαλαρώνει το μυαλό.
Σήμερα η σύγχρονη επιστήμη επαναφέρει το λιβάνι στην επικαιρότητα τόσο της Ιατρικής, όσο και της Κοσμετολογίας. Έχει διαπιστωθεί ότι περιέχει κυρίως φυσικές αλκοόλες, μονοτερπένια, σεσκιτερπένια, και εστέρες, τα οποία έχουν αντισηπτικές, αντιφλεγμονώδεις και στυπτικές ιδιότητες. Σε κλινικές δοκιμές που έγιναν στην Ινδία, την Ιαπωνία, στο Σουδάν και στην Αίγυπτο το λιβάνι κρίθηκε αποτελεσματικό στην αντιμετώπιση της ελκώδους κολίτιδας, του βρογχικού άσθματος, της ηπατίτιδας C. Σε ερευνητικά εργαστήρια των ΗΠΑ διαπιστώθηκε ότι το λιβάνι έχει την δυνατότητα να «επιδιορθώνει» τις βλάβες του DNA. Στην ιδιότητα του αυτή αποδίδεται η αντιγηραντική του ικανότητα, που το κάνει τόσο πολύτιμο όπλο στην Κοσμετολογία.
Στις μέρες μας, στον δυτικό κόσμο, οι ιατροί και οι επαγγελματίες υγείας, χρησιμοποιούν το λιβάνι για μεγάλο εύρος παθήσεων και κυρίως για αυτές που σχετίζονται με το στρες, καθώς έχει ηρεμιστικές ιδιότητες και μπορεί να χαλαρώνει τους ασθενείς και να επιβραδύνει την αναπνοή. Χρησιμοποιείται ακόμα στην θεραπεία του άσθματος και της βρογχίτιδας, ενώ η αποχρεμπτική του ιδιότητα καθαρίζει από τις βλέννες και σταματά την καταρροή. Οι αιμορροΐδες θεραπεύονται με λιβάνι, όπως και οι πόνοι της περιόδου και οι κυστίτιδες.
Οι αντισηπτικές του ιδιότητες θεραπεύουν την λαρυγγίτιδα και την ιγμορίτιδα, ενώ έχουν ωφέλιμα αποτελέσματα στα έλκη, τα αποστήματα, τις πληγές και το τραυματισμένο δέρμα. Οι αναγεννητικές ιδιότητες του αιθέριου ελαίου βοηθούν στο έκζεμα, στην ακμή, στις ραγάδες, και στο άτονο ώριμο δέρμα. Τέλος χρησιμοποιείται και στο παραδοσιακό ινδικό σύστημα ιατρικής της Αγιουρβέδα για τον έλεγχο της οστεοαρθρίτιδας, αλλά και της ρευματοειδούς αρθρίτιδας.
Οι αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες του λιβανιού βοηθούν στην εξισορρόπηση της φλεγμονής που προκαλεί το χρόνιο στρες, το οποίο συνδέεται με την κατάθλιψη και άλλες καταστάσεις διαταραχής διάθεσης. Το άρωμα του λιβανιού έχει χαλαρωτικές και ηρεμιστικές ιδιότητες. Προκαλεί αίσθημα ψυχικής ειρήνης και γαλήνης. Ενεργοποιεί την διορατικότητα, αυξάνει την πνευματική κατανόηση και μειώνει το άγχος. Θεωρείται επίσης, ότι βοηθάει στην επούλωση και απελευθέρωση των τραυμάτων του παρελθόντος, βοηθώντας μας να αντιμετωπίσουμε την θλίψη.
@Δήμητρα Λιαπή / σύμβουλος Φενγκ Σούι & Βάστου
