Όταν έφτασε η ώρα να περάσει ο Βούδας στη Νιρβάνα, γύρω στα 483 π.Χ. η στάχτη του μοιράστηκε σε 8 μέρη και κτίστηκαν 8 στούπες (=ταφικό μνημείο) σκορπισμένες σε διάφορα σημεία της Ινδίας. Αργότερα ο Αυτοκράτορας Ασόκα (262 π.κ.ε.) -ο μεγαλύτερος δάσκαλος του Βουδισμού- εντόπισε τις 7 στούπες (η όγδοη χάθηκε στην ζούγκλα) και ξαναμοίρασε τη στάχτη χτίζοντας 84.000 στούπες σε όλη την επικράτειά του.
Ο θάνατος του Βούδα έδωσε την ευκαιρία να εκφραστούν διαφορετικές τάσεις μεταξύ των μοναχών του, που κατέληξαν σε τέσσερις βασικές μορφές: στον αρχικό Βουδισμό, την Χιμαγιάνα, την Μαχαγιάνα και την Ταντρική Σχολή. Η σημαντικότερη διαφορά τους είναι η διακήρυξη της Μαχαγιάνα ότι κάθε άνθρωπος έχει τη δυνατότητα να φωτιστεί -να γίνει Βούδας- και όχι μόνο οι εκλεκτοί όπως πρεσβεύει η Χιμαγιάνα.
Η Ταντρική Σχολή (Τάντρα: Αυτό που επεκτείνει την Γνώση) είναι εξέλιξη του Μαχαγιανικού Βουδισμού και ο κλάδος που ακολουθήθηκε στο Θιβέτ.
Στην κοιλάδα του Κατμαντού δύο είναι οι σημαντικότερες στούπες: η Bodhnath και η Swayambhunath. Η Bodhnath είναι μία από τις μεγαλύτερες στούπες στον κόσμο και βρίσκεται ανατολικά του Κατμαντού. Λέγεται ότι κτίστηκε γύρω στο 600 μ.κ.ε. από τον Βασιλιά του Θιβέτ Songsten Gompo, ενώ την σημερινή της μορφή απέκτησε μετά την μογγολική εισβολή του 14ου αι.
Η βάση της στούπας βρίσκεται πάνω σε ένα τετράγωνο «μάνταλα» που συμβολίζει την γη. Πάνω από την βάση βρίσκεται ο ημισφαιρικός θόλος που συμβολίζει το νερό, από πάνω ο κτιστός κύβος που συμβολίζει τη φωτιά, μετά η ομπρέλα που συμβολίζει τον αέρα καταλήγοντας στο επιστέγασμα που συμβολίζει τον αιθέρα. Η κλίμακα που οδηγεί στην κορυφή αποτελείται από 13 επίπεδα, τα οποία συμβολίζουν τα 13 στάδια του δρόμου που οδηγεί στη Νιρβάνα.
Η στούπα κτίστηκε κατ’ εντολή του βασιλιά Manadeva το 460 μ.κ.ε. Η ανάβαση στην στούπα ξεκινάει από την Ανατολική σκάλα, έργο του βασιλιά Πράταπ Μάλλα (17ος αι.), όπου δεκάδες χαριτωμένα πιθηκάκια υποδέχονται τους επισκέπτες. Τα αγάλματα του Ινδουιστικού Θεού Γκανέσα και της Θεάς Κουμάρι εποπτεύουν το χώρο στην είσοδο της σκάλας. Στην κορυφή της σκάλας ξεχωρίζουν οι «σικάρας» με το πέτρινο ζευγάρι των φρουρών λιονταριών και το «dorje», το θιβετιανό αρσενικό σύμβολο του κεραυνού, μαζί με την καμπάνα που συμβολίζει την Θηλυκή Σοφία.
Γύρω από τη στούπα υπάρχουν οι 5 «Dhyani Buddhas» – αγάλματα του Βούδα σε διάφορες στάσεις του διαλογισμού. Κάθε άγαλμα τοποθετείται σε ένα ορισμένο σημείο του ορίζοντα και αναγνωρίζεται από το χρώμα, την στάση του σώματος, των χεριών και το όχημα ή την «σακτί» (σύντροφο ή θηλυκή υπόσταση) ή τον «μποντισάτβα» (πνευματικό ακόλουθο).
@Δήμητρα Λιαπή / σύμβουλος Φενγκ Σούι & Βάστου
