Ιερή Σβάστικα: Σύμβολο Ροής κι Ευδαιμονίας

Η Ιερή Σβάστικα είναι ένα εξαιρετικά ισχυρό σύμβολο ζωής. Στα σανσκριτικά स्वस्तिक (δεξιόστροφος αγκυλωτός σταυρός 卐 ) και η “σωβάστικα” (αριστερόστροφος 卍) είναι ένα πανάρχαιο σταυροειδές Ιερό σύμβολο.

Οι δύο γραμμές που δημιουργούν την Σβάστικα είναι το Πνεύμα μαζί με την Ύλη και τα 4 άγκιστρα δηλώνουν την κίνηση του κόσμου στον άπειρο και αιώνιο κύκλο. Λόγω αυτής της επιρροής του, επίσης συμβολίζει τον ίδιο τον Άνθρωπο σκοπός του οποίου, στο πέρασμα του χρόνου, είναι να συνδυάσει τις μεγάλες αντιθέσεις και στο τέλος να ολοκληρώσει την αιώνια ένωση.

Η Ιερή Σβάστικα -ενδεχομένως και η αρχ. αγχεβασίην του Ηρακλείτου- εκτός από πανάρχαιο μοτίβο διακόσμησης, αποτελεί και πανάρχαιο σύμβολο καλοτυχίας, δεκάδες αιώνες πριν καπηλευτεί κι ατιμαστεί από το Βαθύ Τουρκικό κράτος που δημιούργησε τον Ναζισμό. Επίσης, η Ιερή Σβάστικα αποτελεί και τυποποιημένη απεικόνιση προφανών, αν και ακατανόητα χαοτικών φαινομένων κίνησης στην Φύση, πάντα ως έκφανση του συλλογικού υποσυνείδητου της Ανθρωπότητας, μια σχηματική προβολή για κάθε δίνη που σχηματίζεται σε ρευστά, όπως η πνοή του ανέμου. Παρομοίως και τα διάφορα μαιανδρικά μοτίβα αποτελούν τυποποιημένες απεικονίσεις υδάτινου κυματισμού και ροής, όπως π.χ. το ποτάμι και τα θαλάσσια κύματα.

Ποια είναι λοιπόν η ιστορία αυτού του συμβόλου;

Η Ιερή Σβάστικα είναι ένα πανάρχαιο σύμβολο το οποίο χρησιμοποιούταν για πάνω από 5.000 έτη. Προχρονολογείται ακόμα και του αρχαίου αιγυπτιακού συμβόλου Ανκ. Τεχνουργήματα όπως αγγειοπλαστική και νομίσματα από την αρχαία Τροία αποδεικνύουν ότι η σβάστικα ήταν ένα κοινό εν χρήσει σύμβολο πολύ πίσω στο 1.000 π.κ.ε.

Κατά τη διάρκεια της ακόλουθης χιλιετίας, η εικόνα της σβάστικας χρησιμοποιήθηκε από πολλούς πολιτισμούς παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένης και της Κίνας, Ιαπωνίας, Ινδίας και της Νότιας Ευρώπης. Κατά τον Μεσαίωνα ήταν ένα περίφημο Ιερό (=Ισχυρό) σύμβολο το οποίο είχε και διαφορετικές ονομασίες. Η λέξη swastika προέρχεται από την σανσκριτική λέξη svastika, σημασία της οποίας είναι κάθε είδους τύχη, και ιδιαίτερα είναι ένα διακριτικό σημάδι πάνω σε άτομα ή αντικείμενα για να δηλώσουν καλοτυχία. Αποτελείται από τις λέξεις su που σημαίνει καλός και το asti που σημαίνει υπάρχω. Επομένως το svasti σημαίνει ευημερία. Η κατάληξη –ka αποτελεί ένα υποκοριστικό, συνεπώς η λέξης svastika μπορεί να μεταφραστεί κατά γράμμα ως «μικρά πραγματάκια που σχετίζονται με την ευημερία». Βέβαια με το πέρασμα των αιώνων και ανάλογα με τον πολιτισμό στον οποίο πέρασε υιοθετήθηκαν διαφορετικές ονομασίες για το σύμβολο.

Crux gammata – Ρώμη – Σύμβολο του Κεραυνοβόλου Δία και του Ομβρίου
Tετρασκέλιον – Ελλάδα
Σφυρί του Θωρ – Σκανδιναβία
Fylfot – Αγγλία – Σημαίνει τέσσερα πόδια και αναφέρεται κυρίως στη σβάστικα που διακοσμεί κτίρια ή πόρτες
Gyung – drung ή geg-gsang – Θιβέτ
Μαύρη αράχνη – Μέση και Δυτική Ευρώπη
Αγκυλωτός σταυρός – Ή πιο συγκεκριμένα στη Δανία Ηakenkruis, Ισλανδία Hakakross, Γερμανία Hakenkreuz, Φιλανδία Ηakaristi, Νορβηγία Hakekors, Ιταλία croce uncinata και Σουηδία Hakkors (περιοχές όπου αργότερα θα αποκτήσει την σημασία του αντιπροσωπευτικού συμβόλου της Αριας φυλής)

Στις αρχές του 20ου αιώνα παρέμενε σύμβολο με ζωογόνα σημασία

Για παράδειγμα ήταν ένα συνηθισμένο διακοσμητικό σύμβολο το οποίο κοσμούσε τσιγαροθήκες, καρτ ποστάλ, νομίσματα, ακόμη και κτίρια. Κατά τη διάρκεια του Α’ Πολέμου μπορούσε να βρεθεί ακόμη και πάνω σε επωμίδες Αμερικανών στρατιωτών και σε φιλανδικές αεροπορικές εταιρίες μέχρι και τον Β’ Πόλεμο.

Η πανταχού παρουσία του αγκυλωτού σταυρού εξηγείται εύκολα αν υποθέσουμε ότι είναι μια πολύ απλή μορφή που ανακαλύφτηκε ανεξάρτητα και κατά τύχη σε διάφορες κοινωνίες όταν οι άνθρωποι ασχολήθηκαν με το πλέξιμο καλαθιών, αφού το σχήμα του αγκυλωτού σταυρού δημιουργείται επανειλημμένα από τις βέργες των καλαμιών όταν πλέκουμε καλάθι. Άλλες θεωρίες εικάζουν κάποια σύνδεση των πολιτισμών ή ζητούν μια εξήγηση σύμφωνα με την θεωρία της κοινής συναίσθησης του Καρλ Γιουνγκ. Η αλήθεια είναι πως έχει πολύ αρχαιότερη προέλευση.

Ενώ η ύπαρξη των συμβόλων αγκυλωτού σταυρού στην Αμερική μπορεί να εξηγηθεί με την θεωρία της καλαθοπλεκτικής, ενώ αποδυναμώνει ίσως, την θεωρία της πολιτιστικής διάχυσης. Ενώ μερικοί έχουν προτείνει ότι ο αγκυλωτός σταυρός μεταφέρθηκε στη Βόρεια Αμερική από έναν αρχαίο ναυτικό πολιτισμό στην Ευρασία, μια χωριστή αλλά παράλληλη ανάπτυξη θεωρείται πλέον πιθανή εξήγηση. Η γένεση του συμβόλου αγκυλωτών σταυρών αντιμετωπίζεται συχνά από κοινού με το σύμβολο του σταυρού γενικά, όπως η “ρόδα του ήλιου” της θρησκείας της εποχής του χαλκού.

Η Ιερή Σβάστικα βρίσκεται πολύ έντονα στης Ινδίες· μία από τις ετερόδοξες μεθόδους των Ινδιών είναι ο Ζαϊνισμός ο οποίος και χρησιμοποιεί την Σβάστικα σαν σύμβολο του. Η Σβάστικα βρίσκεται συχνά στα αγάλματα του Θεού Σέσσα του μεγάλου Όφεως ο οποίος είναι οι άπειροι κύκλοι του χρόνου. Εδώ θα πρέπει φυσικά να σημειώσουμε το συσχετισμό του ουροβόρου όφεως με το αλχημιστικό σύμβολο του Άλατος, το οποίο σχετίζεται με τον Τυφώνα, την Θεότητα με την ουρά ερπετού, που απεικονίζεται στην κάρτα του Τροχού, στην Αρκάνα του Άλιστερ Κρόουλυ. Η ίδια η Σβάστικα είναι ένα σύμβολο του χρόνου, το οποίο συνδέεται με την μετάπτωση των ισημεριών.

Οι δύο γραμμές που δημιουργούν τη Σβάστικα είναι το Πνεύμα μαζί με την Ύλη και τα 4 άγκιστρα δηλώνουν την κίνηση του κόσμου στον άπειρο και αιώνιο κύκλο. Λόγω αυτής της επιρροής του, επίσης συμβολίζει τον ίδιο τον Άνθρωπο [κι όχι τον άνθρωπο] σκοπός του οποίου, στο πέρασμα του χρόνου, είναι να συνδυάσει τις μεγάλες αντιθέσεις και στο τέλος να ολοκληρώσει την αιώνια ένωση.

Η προέλευση του για την Δύση είναι Άρεια, για αυτό και φέρει επάνω του μία αίσθηση ανωτερότητας και διαφοροποίησης του Ανθρώπου από τα υπόλοιπα ανθρωποειδή ή μη όντα. Δεν είναι τυχαίο ότι τελικά η Δύση έχει μάθει να υποτιμά την φύση σε σχέση με τον ίδιο της τον εαυτό.

Μια άλλη εξήγηση προτείνεται από τον Καρλ Σαγκάν στο βιβλίο του με τίτλο “Ο Κομήτης”. Ο Σαγκάν αναπαράγει ένα αρχαίο κινεζικό χειρόγραφο (το μετάξινο βιβλίο) που παρουσιάζει ποικιλίες ουρών κομητών: οι περισσότερες είναι παραλλαγές της απλής ουράς κομητών, αλλά στην τελευταία απεικόνιση ο πυρήνας του κομήτη έχει τέσσερα πύρινα σκέλη, που θυμίζουν αγκυλωτό σταυρό. Ο Σαγκάν προτείνει ότι στην αρχαιότητα ένας κομήτης μπορεί να είχε πλησιάσει τόσο κοντά στη γη που οι άνθρωποι είδαν πύρινους πίδακες από αέριο να ρέουν από το κέντρο, και με την κλίση από την περιστροφή του κομήτη, σχημάτιζε μια μορφή του συμβόλου που έγινε ορατό σε όλα τα μέρη του κόσμου.

Την πιο πρόωρη αλλά και συχνή χρήση των μοτίβων αγκυλωτού σταυρού στην αρχαιότητα βρίσκουμε στην νεολιθική εποχή, αν και υπάρχει ένα μοναδικό παλαιολιθικό χειροποίητο αντικείμενο που περιέχει αυτό το σύμβολο. Το σύμβολο βρέθηκε σε διάφορες ανασκαφές στην επαρχία του Κουζεστάν του Ιράν και ως τμήμα του “χειρογράφου Vinca” της νεολιθικής Ευρώπης της 5ης χιλιετίας π.κ.ε. Στη πρώιμη εποχή του χαλκού, εμφανίζεται στην αγγειοπλαστική που βρίσκεται στο Sintashta της Ρωσίας. Άλλα παρόμοια σύμβολα εμφανίστηκαν επίσης την εποχή του χαλκού και του σιδήρου σε σχέδια του βόρειου Καύκασου (στον πολιτισμός Koban), και του Αζερμπαϊτζάν, καθώς επίσης και των Σκυθών και Σαρματών. Σε όλους αυτούς τους πολιτισμούς, το σύμβολο του αγκυλωτού σταυρού δεν εμφανίζεται να καταλαμβάνει οποιαδήποτε χαρακτηρισμένη θέση ή σημασία, αλλά εμφανίζεται ως μόνο μια μορφή μιας σειράς παρόμοιων συμβόλων ποικίλης πολυπλοκότητας.

Έχουν βρεθεί πάρα πολλά δείγματα χρήσης της Ιερής Σβάστικας σε αντικείμενα αρχαίας ελληνο-ρωμαϊκής τέχνης, όπως σε ρούχα, αγκράφες, πανοπλίες, αγγεία, αλλά και σε ακολουθίες Μαιάνδρων. Στους αρχαίους Έλληνες το σύμβολο ήταν πιο γνωστό ως Γαμμάδιον. Οι αρχαίοι Γερμανικοί λαοί χρησιμοποιούσαν το ίδιο σύμβολο αποκαλώντας το Φύλφοτ, και συμβόλιζε το σφυρί του Θεού Θωρ και τον Ηλιακό Τροχό, που είναι με τη σειρά του πανάρχαιο προ-χριστιανικό σύμβολο που απαντάται σε όλη την Ευρώπη.

Το σύμβολο της Ιερής Σβάστικας απαντάται και στις προ-χριστιανικές Σλαβικές παραδόσεις, ήταν αφιερωμένο στον Θεό Σβαρόγ (Ουκρανικά: Сварог) και λεγόταν Κολοβράτ (Σλοβένικα, Κροατικά, Βοσνιακά: kolovrat, Πολωνικά: kołowrót, Ρώσικα, Σερβικά και Ουκρανικά: коловрат). Στην πρώιμη μεσαιωνική Ευρώπη η χρήση της Σβάστικας για διακόσμηση ήταν πιο συχνή στις Σλαβικές φυλές. Παρουσιάζεται αρχικά σε Υποδουνάβιες περιοχές (Βλαχία και Μολδαβία), όπου οι Σλάβοι είχαν επαφές με τους Σαρμάτες. Για τους Σλάβους το σύμβολο αντιπροσώπευε τη δύναμη του Ήλιου και της φωτιάς, και αποκαλούνταν “Τροχός του Σβαρόγ” και χρησιμοποιούνταν τόσο για διακόσμηση, όσο και για θρησκευτικές τελετές.

Στους αρχαίους Φίννους είχε παρατηρηθεί το σύμβολο σε τελετουργικά τύμπανα των Σάμι σαμανών πολύ πριν εγκαθιδρυθεί ο Χριστιανισμός. Χρησιμοποιείται ακόμα στη Φινλανδία σαν διακοσμητικό αλλά και σύμβολο της Φινλανδικής Πολεμικής Αεροπορίας, και ονομάζεται Τουρσαανσύνταν ή Μουρσουνσύνταν. Ένα σχετικό σύμβολο που παρουσιάζεται στην Αρχαία Ελλάδα αλλά και σε όλη την Ευρώπη της Εποχής του Ορείχαλκου είναι και το Τρίσκελον.

Η Ιερή Σβάστικα είναι συχνό μοτίβο σχεδίου στην σύγχρονη αρχιτεκτονική και σε έργα τέχνης στην Ινδία καθώς επίσης και στην αρχαία δυτική αρχιτεκτονική, αφού τον συναντάμε συχνά σε μωσαϊκά, ανάγλυφα, και άλλα έργα τέχνης σε όλο τον αρχαίο κόσμο. Η αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική και τα σχέδια ιματισμού είναι συχνά διακοσμημένα με το επαναλαμβανόμενο μοτίβο του αγκυλωτού σταυρού συχνά συνδυασμένο και με μαιάνδρους. Τα σχετικά σύμβολα στην κλασσική δυτική αρχιτεκτονική περιλαμβάνουν το σταυρό, το τρίποδο, ή το τρισκελές και την στρογγυλεμένη σβάστικα. Στην κινεζική, κορεατική, και ιαπωνική τέχνη, ο αγκυλωτός σταυρός βρίσκεται συχνά ως τμήμα ενός σχεδίου επανάληψης.

Ένα κοινό σχέδιο, αποκαλούμενο sayagata στα ιαπωνικά, περιλαμβάνει αριστερά και δεξιά αγκυλωτούς σταυρούς που είναι συνδεδεμένοι από γραμμές. Το σύμβολο αγκυλωτών σταυρών βρέθηκε σε πολλά από τα ερείπια της αρχαίας Τροίας και σε μερικά από τα μωσαϊκά στην Πομπηία. Στην αρχαία Ελληνική τέχνη και την αρχιτεκτονική, καθώς και στην Ρομανική και Γοτθική τέχνη της Δύσης, οι απομονωμένοι αγκυλωτοί σταυροί είναι σχετικά σπάνιοι, και ο αγκυλωτός σταυρός βρίσκεται συχνότερα ως επαναλαμβανόμενο στοιχείο σε μωσαϊκά και σε πεζούλια. Ο αγκυλωτός σταυρός αντιπροσώπευσε συχνά τη διαρκή κίνηση, [τα πάντα ρει] που απεικονίζει το σχέδιο ενός περιστρεφόμενου ανεμόμυλου ή νερόμυλου. Ένας μαίανδρος με συνδεδεμένους αγκυλωτούς σταυρούς αποτελεί τη μεγάλη ζώνη που περιβάλλει το Ara Pacis. Ένα σχέδιο από γραναζωτούς αγκυλωτούς σταυρούς είναι ένα από διάφορα μωσαϊκά στο πάτωμα του καθεδρικού ναού της Αμιάν στην Γαλλία.

Μπορντούρες με συνδεδεμένους αγκυλωτούς σταυρούς ήταν ένα συνηθισμένο αρχιτεκτονικό μοτίβο στην αρχαία Ρώμη, και συναντάται ακόμα και σε πιο πρόσφατα κτήρια ως νεοκλασικό στοιχείο. Σύνορα αγκυλωτών σταυρών είναι μια μορφή μαιάνδρου. Αγκυλωτοί σταυροί έχουν βρεθεί επίσης στην αγγειοπλαστική σε αρχαιολογικές ανασκαφές στην περιοχή του αρχαίου Kush. Αγκυλωτοί σταυροί βρέθηκαν και στην αγγειοπλαστική στους ναούς Gebel Barkal καθώς επίσης και σε ανασκαφές στους λαούς της ομάδας Χ.

Η Laguna Bridge στην Yuma της Αριζόνας που χτίστηκε το 1905 από το αμερικάνικο Reclamation Department είναι διακοσμημένη με αγκυλωτούς σταυρούς. Αμερικάνικοι λιθογράφοι του 1900 συνήθιζαν να τυπώνουν στο χαρτί μια κορνίζα από αγκυλωτούς σταυρούς και δημιούργησαν έντονο θέμα συζήτησης το 1937 όταν εμφανίστηκαν σε δείγματα εκλογικών ψηφοδελτίων στο Passaic του Νιου Τζέρσεϋ. Ο λιθογράφος αποκρίθηκε ότι «έχει χρησιμοποιήσει τα εμβλήματα αγκυλωτών σταυρών για κορνίζα σε ψηφοδέλτια πολύ πριν ο κόσμος μάθει τον Χίτλερ». Ακόμα και διακοσμητικά πήλινα κεραμίδια με αγκυλωτούς σταυρούς έχουν βρεθεί σε πολλά μέρη του κόσμου συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών στις αρχές του 20ού αιώνα.

Ο Τόλκιν έγραφε ότι ο Μόργκοθ (ο δικός του πεπτωκώς άγγελος) πήρε τα τέλεια και υπέροχα Ξωτικά, τα βασάνισε, διέστρεψε τη φύση τους και τελικά τα μετέτρεψε στα φριχτά και κτηνώδη Ορκ, αφού δεν ήταν ικανός να δημιουργήσει, αλλά μόνο να διαστρεβλώσει. Η Ανατολία έκανε κάτι παρόμοιο. Σαν τον Έλρικ του Μελνιμπονέ, τον καταραμένο πρίγκιπα με το μαύρο δαιμονικό ρουνικό σπαθί του, δολοφόνησε ένα πανίσχυρο Σύμβολο, μία Ιδέα, έναν κραταιό Θεό, του ρούφηξε την ψυχή, τον αφομοίωσε και τον ενσωμάτωσε στον δικό του προσωπικό Μύθο, να συμβολίζει εφεξής ό,τι ήθελε εκείνος. Τον πήρε τελικά μαζί του κατά την ικάρια πτώση του όπως και οτιδήποτε άλλο άγγιξε ποτέ το κρύο χέρι του. Κανένα ανθρώπινο ζώο πια δεν θα μπορέσει να δει την Ιερή Σβάστικα χωρίς μαζί να δει και το πρόσωπο του θείου με το χαρακτηριστικό μουστάκι. Κανείς δεν θα δει πια ήλιο, τύχη κι εξέλιξη, παρά μόνο παράνοια και θάνατο. Η Ανατολία κέρδισε τον πόλεμο και σε επίπεδο συμβόλων.

Η Σβάστικα στον Βραχμανισμό (Ινδουισμό)

Η σβάστικα έχει βρεθεί σε όλους τους ινδουιστικούς ναούς, σε πινακίδες, βωμούς, εικονογραφίες στην Ινδία και το Νεπάλ, μέρη στα οποία παραμένει ακόμη πολύ δημοφιλές. Ιδιαίτερη είναι η εμφάνισή της στην εικονογράφηση του Θεού Γκανέσα, Θεός ιχνηλάτης, προστάτης της σοφίας και των σταυροδρομιών. Θεωρείται το δεύτερο πιο Ιερό σύμβολο, μετά το Om. Στον Ινδουισμό και τα δύο σύμβολα αντιπροσωπεύουν τις δύο μορφές του δημιουργού Θεού Βράχμα. Η αριστερόστροφη σβάστικα συμβολίζει την εξέλιξη του Σύμπαντος (Pravritti), η δεξιόστροφη συμβολίζει την καταστροφή του κόσμου (Nivritti). Η δεξιόστροφη όμως σβάστικα δεν αποτελεί σύμβολο που εκφράζει το κακό, όπως έχει επιβληθεί στις Δυτικές αντιλήψεις. Αντίθετα αντανακλά δύο βασικά εξελικτικά χαρακτηριστικά της πορείας του Σύμπαντος, την νύχτα και την φθορά.

H σβάστικα με την έννοια της ευδαιμονίας (svastika) συναντάται για πρώτη φορά στα δύο μεγάλα Ινδικά έπη Ramayana και Mahabharata, όπου και συνδέεται όχι μόνο με την έννοια της ευτυχίας, αλλά και με την έννοια της ευδαιμονίας, καλοτυχίας και τον Θεό Βραχμά, όπως επίσης και με την έννοια της μετενσάρκωσης (samsara). Έχει χρησιμοποιηθεί επίσης ως σηματοδότηση των τεσσάρων οριζόντων της γης. Η χρήση της ως σύμβολο του Ήλιου παρατηρείται πρώτη φορά από την αναπαράστασή του Σούργια, Θεός του Ήλιου.

Θεωρείται εξαιρετικά Ιερό και ευοίωνο από όλους τους Ινδουιστές και χρησιμοποιείται ανελλιπώς στη διακόσμηση κάθε είδους αντικειμένου που σχετίζεται με τον Ινδουιστικό πολιτισμό Χρησιμοποιείται σε όλα τα Ινδουιστικά μάντρα και Ιερά σχέδια. Σε κάθε τμήμα της Ινδίας παρατηρείται σε πλευρές ναών, πάνω σε θρησκευτικά έγγραφα.

Η Σβάστικα στον Βουδισμό

Βουδισμός: Στη θρησκεία αυτή, η σβάστικα, οποιασδήποτε κατεύθυνσης, εμφανίζεται στο στήθος αγαλμάτων του Βούδα συμβολίζοντας την Ιερή Καρδιά Του. Επίσης, στον γλυπτικό τομέα, είναι συχνά χαραγμένη και στα πέλματα του φιλόσοφου – Θεού Η σβάστικα που χρησιμοποιείται στην Βουδιστική τέχνη και στα Βουδιστικά χειρόγραφα είναι γνωστή στα Ιαπωνικά ως manji. Αντιπροσωπεύει τη Dharma (Διδασκαλία της Αλήθειας και της Δικαιοσύνης που προσέφερε ο Βούδας), την οικουμενική αρμονία και την ισορροπία των αντιθέτων.

Η αριστερόστροφη σβάστικα (omote manji) αντιπροσωπεύει την αγάπη και την ευσπλαχνία.

Η δεξιόστροφη (ura manji) αντιπροσωπεύει τη δύναμη και την εξυπνάδα.

Στο Βουδισμό παρουσιάζεται σε διαφορετικούς χρωματισμούς κι αναλόγως συμβολίζει κάτι διαφορετικό:

Μπλε – συμβολίζει τις άπειρες ουράνιες αρετές
Κόκκινη – συμβολίζει τις άπειρες Ιερές αρετές της καρδιάς του Βούδα
Κίτρινη – συμβολίζει την άπειρη ευημερία
Πράσινη – συμβολίζει τις άπειρες ικανότητες στη γεωργία

Λόγω του συσχετισμού της με τη δεξιόστροφη ναζιστική σβάστικα, οι Βουδιστικές σβάστικες από τα μέσα του 20ου αιώνα είναι κυρίως αριστερόστροφες.

Τσαϊνισμός: Στον Τσαϊνισμό, μία ασκητική παράδοση της Ινδίας, η σβάστικα είναι το μοναδικό Ιερό σύμβολο. Η θρησκεία αυτή δεν κάνει καθόλου χρήση του Ομ, αλλά αντιθέτως δίνει μεγαλύτερη βαρύτητα στη σβάστικα απ’ ότι οι Ινδουιστές. Είναι το σύμβολο του εβδόμου Jina, του αγίου Tirthankara Suparsva. Αντιπροσωπεύει τη Θεία Δύναμη και με τους τέσσερις βραχίονες παρουσιάζει τις τέσσερις μορφές μετενσάρκωσης: πρωτοπλασματική ζωή, ζωική/φυτική, ανθρώπινη και ουράνια. Όλοι οι τσαϊνιστικοί βωμοί και τα Ιερά βιβλία πρέπει να περιέχουν αυτό το σύμβολο. Όλες οι τελετές αρχίζουν και τελειώνουν με τον πολλαπλό σχεδιασμό του συμβόλου με ρύζι γύρω από το ιερό.

Κίνα: Η σβάστικα θα φτάσει και στην Κίνα, όπου θα γίνει γνωστή με την ονομασία wanji και συμβολίζει ό,τι συμβολίζει και το γιν γιανγκ, ανάλογα με τη φορά της. Δηλαδή η δεξιόστροφη σβάστικα ταυτίζεται με το γιανγκ, που συμβολίζει το φωτεινό, το ενεργό, το θετικό, και η αριστερόστροφη με το γιν, που συμβολίζει το σκοτεινό, το παθητικό, το αρνητικό.

Αμερική: Ακόμη και στην Αμερική είχαμε την εμφάνιση της σβάστικας σε νεότερες εποχές. Η χρήση της έγινε από τις γηνενείς ινδιάνικες φυλές, όπως στους Ναβάχος για τις θεραπευτικές τους τελετές και στους Χόπι ως σύμβολο των περιπλανώμενων φυλών τους. Με το Β’ Πόλεμο όμως έπαψε η χρήση της Ιερής Σβάστικας.

Αξιοσημείωτο είναι να αναφερθεί ότι ορισμένες χριστιανικές εκκλησίες σε ρωμαϊκές και γοτθικές περιοχές διακοσμούνται με το Ιερό Σύμβολο, μαζί με σχέδια της πρώιμης ρωμαϊκής τέχνης. Ιερές Σβάστικες επιδεικνύονται και στο μωσαϊκό της Αγίας Σοφίας του Κίεβου της Ουκρανίας, η οποία χρονολογείται από το 12ο αιώνα. Εμφανίζονται επίσης και ως επαναλαμβανόμενα διακοσμητικά μοτίβα σε ένα τάφο στον Αγ. Αμβρόσιο στο Μιλάνο.

Η αλλαγή του νοήματος της Ιερής Σβάστικας

Γύρω στο 1800, χώρες γύρω από την Γερμανία άρχιζαν να επεκτείνονται ακόμη περισσότερο και να δημιουργούν αυτοκρατορίες. Η Γερμανία δεν ήταν ακόμη ενιαίο κράτος μέχρι και το 1871. Μέχρι τότε η Ιερή Σβάστικα ήταν ιδιαίτερα θετικά αποδεκτή στην Ευρώπη σύμφωνα με την αρχαιολογική εργασία του Heinrich Schliemann, ο οποίος ανακάλυψε το σύμβολο στην περιοχή της αρχαίας Τροίας και το συσχέτισε με την αρχαία μετανάστευση των ανθρώπων. Έτσι οι Γερμανοί  “επέλεξαν” να κάνουν χρήση της σβάστικας, στα μέσα του 19ου αιώνα, εξαιτίας της σύνδεσής της με την Άρια φυλή για να δείξουν ότι υπάρχει μία μακρά και σπουδαία γερμανική ιστορία.

Στα τέλη του 19ου αιώνα μπορούσε κανείς να συναντήσει η Ιερή Σβάστικα σε γερμανικά περιοδικά και ήταν πλέον το επίσημο έμβλημα της γερμανικής γυμναστικής συνομοσπονδίας. Κατά την διάρκεια του 20ου αιώνα υπήρξε ένα συνηθισμένο σύμβολο στην Γερμανία το οποίο αντιπροσώπευε το γερμανικό εθνικισμό και την γερμανική έπαρση. Αυτό μπορεί να κατέστρεψε την Γερμανία, αλλά όχι και το Ιερό Σύμβολο, παρά τις απέλπιδες προσπάθειες του παντουρκισμού και της Ανατολίας. Ακόμη κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου παρατηρήθηκε πάνω σε επωμίδες μελών της 45ης αμερικανικής μεραρχίας και στις φιλανδικές αεροπορικές πολεμικές δυνάμεις. Μόνο μετά τη περίοδο του Β πολέμου, επέβαλαν στο Ιερό Σύμβολο μία δευτερεύουσα ερμηνεία.

Η Τετρακτύς ή Σβάστικα

Οι Πυθαγόρειοι έλεγαν ότι η Ψυχή είναι ένας αριθμός, ο οποίος κινείται από μόνος του και περιέχει τον αριθμό 4.

Η Τετράδα, ο τέλειος αριθμός, θεωρείτο από τους Πυθαγόρειους το νοούμενο, η ιδεατή ρίζα όλων των αριθμών και των πραγμάτων πάνω στο φυσικό πεδίο. Το άθροισμα των τεσσάρων πρώτων αριθμών δίνει τον αριθμό 10, που σημαίνει την ζωή που απορρέει από το Ένα, τον κόσμο σε εκδήλωση και την επιστροφή της πολλαπλότητας ξανά στο Ένα. Η Μονάδα, το 1, είναι σύμβολο σε περιοδική εκδήλωση. Το 0 συμβολίζει τον κύκλο δηλαδή την περιοδική παρουσία του κόσμου στον Χώρο. Το Τρίγωνο είναι η πρώτη σύλληψη της εκδηλωμένης Νόησης είναι το Δέλτα και θεωρείτο «ο φορέας της άγνωστης Δύναμης». Τα τέσσερα τρίγωνα της εγγεγραμμένης στον κύκλο τετρακτύος συμβολίζουν την πανταχού παρουσία της Δύναμης και τις διαφορετικές όψεις της που πρέπει να πάρει η Ζωή στη διάρκεια του ζωικού κύκλου ώστε να πραγματωθεί η σύνδεση μαζί της και η πολυπόθητη Ανύψωση κι Ενότητα.

Υπάρχουν δύο σβάστικες ή τετρακτύες. Η μία κινείται δεξιόστροφα – τα άγκιστρα του σταυρού κινούνται προς τα δεξιά όπως οι δείκτες του ρολογιού. Η δεξιόστροφη σβάστικα είναι ο τροχός της μορφής. Ενώ η αριστερόστροφη σβάστικα έχει σχέση με τη συνειδητότητα και τους συνεχείς επαναπροσδιορισμούς της, δηλαδή στοχεύει στην εφαρμογή και η διάταξη της Δύναμης διαμέσου των κύκλων της μορφής.

Το αρχέτυπο της σβάστικα έχει προκαλέσει παρανοήσεις και αντιδράσεις, επειδή χρησιμοποιήθηκε δηλαδή εμψυχώθηκε από προσωπικές χωριστικές δυνάμεις. Αν κάποιος αντιληφθεί τη διαφορά ανάμεσα στην αριστερόστροφη και τη δεξιόστροφη σβάστικα, τότε θα καταλάβει και την εκάστοτε χρήση και συμβολισμό της.

Η αρχαιολογική σκαπάνη αποδεικνύει ότι η σβάστικα υπήρχε και στη νεολιθική εποχή. Υπάρχει στην Ινδία είτε ως γεωμετρικό σχήμα είτε ως θρησκευτικό σύμβολο. Έχει χρησιμοποιηθεί ως σύμβολο από τον Ινδουϊσμό, Βουδισμό, Τζαϊνισμό και τον Ρωμαϊκό Καθολικισμό.

Ως όρος είναι σανσκριτικός και σημαίνει το καλώς έχειν, και είναι το σημάδι της καλής τύχης. Στο Θιβέτ και στη Βουδιστική παράδοση είναι το σύμβολο που λέγεται Κάλα Τσάκρα – ο Τροχός της Τύχης και χρησιμοποιείται όπως εμείς χρησιμοποιούμε τις μπλε χάντρες για το κακό μάτι. Ως όρος υπήρχε στην κλασσική σανσκριτική γλώσσα, στο Ραμαγιάνα και το Μαχαμπαράτα.

Το σύμβολο έχει μια μακρά ιστορία στην Ευρώπη, καθώς εμφανίστηκε της προ-χριστιανικής περιόδου πάνω σε αντικείμενα τέχνης. Υπήρχε στους Ινδο-Άριους, Πέρσες, Χιτίτες, Κέλτες και Έλληνες και είναι ιερό σύμβολο στον Μιθραϊσμό, Ινδουϊσμό, Βουδισμό και Τζαϊνισμό. Εισήχθη στη Νότιοανατολική Ασία από Ινδούς βασιλείς και υπάρχει σε μερικές αυτόχθονες παραδόσεις της Αμερικής.

Στον Δυτικό κόσμο, το σύμβολο βρέθηκε στις αρχαιολογικές έρευνες του Ε. Σλήμαν ο οποίος το ανακάλυψε στην αρχαία Τροία και το απέδωσε στις αρχαιότατες μεταναστεύσεις των πρώτων Ινδο-Ευρωπαίων. Συγκρίνοντάς το με παρόμοια σχήματα που βρέθηκαν πάνω σε δοχεία στη Γερμανία, η σβάστικα ήταν ένα «σημαντικό θρησκευτικό σύμβολο των αρχαιότατων προγόνων μας» συνδέοντας την Γερμανική, Ελληνική και Ινδο-Άρια κουλτούρα.

Η Σβάστικα στο Ναζισμό.

Το 1920 αποφασίστηκε ότι η ναζιστική παράταξη είχε ανάγκη από το δικό της έμβλημα και την δική της σημαία. Για τον Χίτλερ μία καινούργια σημαία έπρεπε να είναι «ένα σύμβολο της δικής τους πάλης» ως επίσης και «πολύ εντυπωσιακή όπως μία αφίσα»

Στις 7 Αυγούστου του 1920 στο κογκρέσο του Σαλτζμπεγρκ, η σημαία αυτή έγινε το επίσημο έμβλημα της Ναζιστικής ομάδας. Στο αυτοβιογραφικό του έργο Mein Kampf o Χίτλερ περίγραψε τη νέα σημαία των Ναζιστών: «Στο κόκκινο χρώμα βλέπουμε την κοινωνική, ιδανικό ενός κινήματος, στο λευκό χρώμα το εθνικιστικό ιδανικό, και στη σβάστικα βλέπουμε την αποστολή και το καθήκον του αγώνα για τη νίκη της Άριας Φυλής, και από το ίδιο έμβλημα το θρίαμβο της ιδέας ενός δημιουργικού κατορθώματος, το οποίο όπως ήταν έτσι θα είναι πάντα αντισημιτικό» Εξαιτίας του συμβάντος αυτού, ότι δηλαδή η σβάστικα υπήρξε έμβλημα των Ναζιστών, το βαθύ Τουρκικό κράτος το μετέτρεψε σε αρνητικό σύμβολο κι έγινε σύμβολο του μίσους, του αντισημιτισμού, της βίας, του θανάτου και της δολοφονίας. Αυτή άλλωστε ήταν από την αρχή η επιδίωξη τους, να διαστρέψουν και να εκφυλίσουν ένα πανάρχαιο ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΛΟ.

Και τώρα τι κάνουμε;

Υπάρχει πλέον μεγάλη διαμάχη στην σημερινή ερμηνεία του συμβόλου. Για 3.000 έτη η Ιερή Σβάστικα ήταν σύμβολο της ευτυχισμένης ζωής και της καλής τύχης. Αλλά εξαιτίας του πολέμου και της ελίτ των “Μυστικών Εταιριών” σκόπιμα παρερμηνεύτηκε και κατέληξε να συμβολίζει τον θάνατο και το μίσος. Οι αντιφατικές αυτές ερμηνείες δημιουργούν προβλήματα στην  σημερινή κοινωνία. Για τους Βουδιστές και τους Ινδουιστές είναι ένα σύμβολο εξαιρετικής Ιερής Πνευματικής σημασίας, του οποίου η χρήση είναι συχνή. Ο Chirag Badlani μοιράζεται μια ιστορία σχετικά με κάποια περίοδο που πήγε να βγάλει κάποια φωτοαντίγραφα ορισμένων Ινδουιστών Θεοτήτων για τον ναό του. Ενώ βρισκόταν στη σειρά για να πληρώσει για τις φωτοτυπίες, ορισμένοι από την ουρά παρατήρησαν ότι μία από τις φωτογραφίες περιείχε μία σβάστικα και τα ηλίθια ανθρώπινα ζώα, τον αποκάλεσαν Ναζιστή.

Δυστυχώς οι ναζί ήταν τόσο δραστικοί στη χρήση που έκαναν με το σύμβολο αυτό, ώστε πολλοί να μην γνωρίζουν καμιά άλλη ερμηνεία του συμβόλου αυτού. Από το τέλος του Β’ Πολέμου, οι παραδοσιακές χρήσεις της Ιερής Σβάστικας στον Δυτικό κόσμο αποθαρρύνθηκαν με την βία από τις “Μυστικές Εταιρίες”. Πολλοί αθώοι άνθρωποι ή παραγωγές καταδιώχθηκαν βάναυσα.

Είναι γνωστό ότι τα πανάρχαια σύμβολα όπως η Ιερή Σβάστικα τα χρησιμοποιούν σε όλες τις “Μυστικές Εταιρίες” ειδικά της Ανατολίας και γι’ αυτό τα αποσύρουν από την κοινή χρήση. Η Ιερή Σβάστικα -όπως κι άλλα σύμβολα- δεν πρέπει να είναι σύμβολο για την πλέμπα, για το ηλίθιο ανθρώπινο ζώο, αλλά για την ελίτ. Ετσι έριξαν στον όχλο ως σύμβολο τον απλό σταυρό που δεν είναι συμβολικά, κυριολεκτικά …τίποτα και κράτησαν για δική τους χρήση τα δυνατά πανάρχαια Ελληνικά σύμβολα, της ροής και της ευδαιμονίας.

Η Ιερή Σβάστικα σαν σύμβολο ολοκλήρωσης είναι τα σύμβολα 0 και 1 [το 0 και το 1 είναι σύμβολα κι όχι αριθμοί] Στην πραγματικότητα είναι η γέφυρα ανάμεσα στο 9 και στο 1 γιατί αυτή ακριβώς είναι η διαδικασία του, το τέλος ενός κύκλου και η αρχή ενός καινούριου. Στην Κίνα ήταν το σύμβολο που κατέβηκε από τον Ουρανό και συμβόλιζε πάλι το 10.000, τις ενωμένες δηλαδή 10.000 δυνάμεις για τις οποίες πίστευαν οι Κινέζοι ότι ήταν τα τυχερά σημεία. Βλέπουμε λοιπόν, ότι η αριθμοσοφική αξία του συμβόλου, παραμένει η ίδια, αυτή του 1 και του 0, που είναι ο αριθμός της κάρτας του Τροχού, παρά τη μεγάλη πολιτισμική απόσταση ανάμεσα στις διάφορες κουλτούρες.

Υπήρξαν πολλές προσπάθειες από ανθρώπους και ομάδες για το ξεστράβωμα των Δυτικών ανθρώπινων ζώων ώστε να κοιτάξουν πιο πέρα από την πρόσφατη συσχέτιση του συμβόλου με τους Ναζί και να απευθυνθούν στην προϊστορική της προέλευση, αλλά αποδείχθηκαν άκαρπες, αφού ως γνωστόν οι “Μυστικές Εταιρίες” της Ανατολίας είναι πανίσχυρες. Όμως εμείς οι Ελληνες γνωρίζουμε και χρησιμοποιούμε την Ιερή Σβάστικα σαν σύμβολο Ζωής ευδαιμονίας και καλοτυχίας …την αριστερόστροφη σε συνδυασμό με την δεξιόστροφη.

Μελέτησε … για να μην πέφτεις απ’ τα σύννεφα που αρέσκεσαι να συχνάζεις !

@Ion Maggos / terrapapers.com